poniedziałek, 1 sierpnia 2016

Komendy po łacinie

Komendy legionowe

Poniżej prezentujemy wybrane komendy rzymskie po łacinie, używane przez Legio XXI Rapax podczas musztry, w trakcie innych zadań obozowych oraz w boju.

ZBIÓRKA

Milites! Ad arma! - Żołnierze! Do Broni! Alarm!

  Signifer veni - Chorąży staw się
  Ad signvm/Ad signa venite - Do znaku/do znaków stawcie się; Zbiórka!
  State  - Baczność
  Laxate - Spocznijcie
  Envmerate - Odliczcie
  Ad dvos / tres nvmerate - Do dwóch / trzech odliczcie
  Enominate - Podajcie imiona
  Adsvm - Obecny
  Acies - Linia, szyk bojowy
  Vnvs ordo - Jeden szereg
  Dvo/tres ordines facite - Dwa/trzy szeregi utwórzcie
  Primvs/secvndvs/novissimvs ordo - Pierwszy/drugi/ostatni szereg
  Agmen - Kolumna marszowa
  Dvos/tres agmina facite - Dwie/trzy kolumny utwórzcie
  Vnvs/dvo/tres passvs procedite - Jeden, dwa, trzy kroki naprzód
  Qvattvor/qvinqve/sex passvs recidite - Cztery, pięć, sześć kroków w tył
  Salvtate - Salutujcie
  Spectate ad frontem    - Patrzcie na wprost
  Spectate ad dextram/sinistram - Patrzcie na prawo/lewo
  Dirigite - Wyrównajcie
  Dirigite ad dextram/sinistram - Wyrównajcie do prawej/lewej
  Arma (scvta/pila) svrsvm/deorsvm - Broń (tarcze/oszczepy) w górę/w dół
  Arma (scvta/pila) deponite/svmite - Broń (tarcze/oszczepy) odłóżcie/podnieście
  Avdite - Słuchajcie, Uważajcie
  Silentivm - Cisza!
  Abite - Rozejść się


W MARSZU I W BOJU

(In aqvatis passibvs)/(Sine passvs) pergite - (Równym krokiem)/(bez kroku) wymaszerować
  Ad dextram/sinistram vertite - Obróćcie się w prawo/lewo
  Convertite - Odwróćcie się
  In acie ad dextram/sinistram pergite - Szykiem kręćcie na prawo/lewo
  In agmine ad dextram/sinistram vertite - Kolumną skręćcie w prawo/lewo
  Ad signvm ad dextram/sinistram pergite - Za znakiem idzcie w prawo/lewo
  Ad Optionem / Centvrionem pergite - Za Optio / Centurio podążajcie
  In loco calcate - Maszerujcie w miejscu
  Recta - Na wprost
  Consistite - Zatrzymać się
  Conglobate / Densate - Zacieśnić
  In agmine / ordinibvs Laxate - W kolumnie / szeregach rozluznijcie
  In agmine / ordinibvs Densate - W kolumnie / szeregach zacieśnijcie
  Gladios stringite - Wyjmijcie miecze
  Gladios recondite - Schowajcie miecze
  Pila praeparate - Przygotujcie oszczepy (do rzutu)
  Pila iacete - Rzućcie oszczepy
  Pila infigite - Wbijcie oszczepy w ziemię
  Retro - Powtórka
  Cvrrite - Biegnijcie
  Accelerate - Przyspieszcie
  Tardate - Zwolnijcie
  Pvgna! Praeparate! - Bitwa (starcie)! Przygotujcie się!
  Porro! - Do ataku! Huzia na Józia!

FORMACJE

Testvdinem formate/deformate - Żółwia sformować/rozformować
  Cvnevm formate - Formować klin
  Orbem formate - Formować szyk kołowy
  Ad orbem! - Do koła!
  Contra eqvites - Szyk przeciw konnicy
  Scvta castrorvm formate - Ściana tarcz

W OBOZIE

Adportate aqvam / lignvm - Przynieście wodę / drewno opałowe
  Date aqvam / lignvm - Podajcie wodę / drewno opałowe
  Nvntio me ! Mvnvs factvm - Melduję się ! Zadanie wykonane
  Me volo campvm / latrinam / tentorivm / silvam ire - Chciałbym na plac / do toalety / namiotu / lasu iść
  Permitto / Non permitto - Zezwalam / Nie zezwalam
  Excvbia prima ab secvnda ad qvartam horam - Warta pierwsza od drugiej do czwartej godziny
  Svrgite - Pobudka, ale także Wstańcie, Podnieście się (np. z ziemi)
  Dormite - Idźcie spać
  Cantate - Śpiewajcie
  Omnes tirones/milites - Wszyscy rekruci/żołnierze
  Laborate - Pracujcie
  Sedete - Siadajcie
  Videte - Oglądajcie, Patrzcie
  Tentoria stativte/detendite - Namioty spakujcie/rozstawcie
  In tentorium - Do namiotów!
  Extingvite lvmina - Zgaście światła
  Orate - Módlcie się

Powyższe komendy rzymskie zostały pogrupowane wg częstości ich występowania. Co nie oznacza, że nie mogą być użyte w innych sytuacjach. Przykładowo oficer może nakazać śpiewać żołnierzom zarówno w marszu jak i w obozie, a obroty można wykonywać w miejscu na zbiórce, jak i podczas przemarszu.

Poznanie tych wszystkich zwrotów i poprawne ich wykonywanie nie oznacza wcale koniec nauki łaciny dla rekruta. Ciężko na naszych spotkaniach obejść się bez podstawowej znajomości liczebników rzymskich, tak głównych, jak i porządkowych, a w szczególności łacińskich nazw wszystkich elementów uzbrojenia i wyposażenia obozu.
Postaramy się opracować powyższe słownictwo i sukcesywnie zamieszczać je na naszym blogu.

Warto przy okazji zaznaczyć, że rekonstruując legion z I w. n.e. staramy się wymawiać słowa, tak jak wymawiali je ówcześni. Korzystamy przy tym z zasad wymowy tzw. łaciny restytuowanej (Latina restituta). Stąd podczas naszych rozmów usłyszycie raczej: kenturio, salłe i kajsar ... zamiast centurio, salwe i cezar.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz