Chorążowie

Nosiciele legionowych znaków

(stopnie XVI-XIX w poście Stopnie wojskowe) 

Z dzisiejszego punktu widzenia i porównania do nowoczesnych armii grupa chorążych w rzymskim legionie miała specyficzny charakter i zróżnicowany obszar zadań.

Na czele chorążych legionu stał aqvilifer. Był jedyny w legionie, odpowiedzialny za najważniejszy sztandar, znak legionu, wprowadzonego przez konsula Mariusza orła legionowego (Aqvila Legionis). Aqvilifer był żołnierzem 1. kohorty. Funkcja ta nie stanowiła części kariery wojskowej czy politycznej. Prawdopodobnie pozycją tą wynagradzano zasłużonych weteranów lub evocati stojących krótko przed zwolnieniem do cywila. Orzeł legionu nie miał znaczenia taktycznego.

Imago, czyli popiersie cesarza również nie oznaczało się taktycznym znaczeniem. Podobnie jak orzeł legionowy stanowiło część sztandarów, które miały kultowy status i brały udział w religijnych ceremoniach oraz wojskowych uroczystościach. Orzeł i imago symbolizowały wierność żołnierzy wobec państwa i cesarza. Czy legion dysponował innymi popiersiami cesarzy prócz aktualnego pryncypa, tego niewiadomo. Imaginifer był zatem prawdopodobnie jak aqvilifer jedynym w legionie i sposób jego rekrutacji był taki sam.

Signiferi tworzyli grupę chorążych odpowiedzialnych za sztandar taktyczny (signvm). Sztandar ten zezwalał dowództwu operować podczas walki na polu bitwy poszczególnymi oddziałami. Jedno signum przypadało na 1 manipuł, czyli 2 centurie. Signifer należał do szczebla principales, czyli zwierzchników. Był odbiorcą podwójnego żołdu (dvplicarivs). Do jego zadań należała również opieka nad kasą, wypłata żołdu i premii oraz prowadzenie kont żołnierzy.

Vexillifer noszący inny z legionowych znaków, vexillvm, otrzymywał również podwójny żołd. Jego funkcja jest jednak niepewna. Termin vexillatio oznaczał oddział operujący poza legionem, czyli odkomendowany np. na określony czas do innego legionu lub jednostki lub wykonujący samodzielnie powierzone mu zadanie. Określenie sub vexillo oznaczało też pięcioletnią służbę weteranów w odróżnieniu do normalnej służby sub signa. Możliwe jest zatem, że żołnierzy zbierających się pod tym sztandarem identyfikowano jako oddziały weteranów, jeżeli funkcjonowały takie jako osobne jednostki. Analogicznie zagadnienie przedstawia się w kawalerii legionowej, gdzie sztandarem było też vexillvm. 

Czy vexillum należało do sztandarów taktycznych, czy sygnalizowało jedynie obecność oddziału ? Tego nie uda się jak do tej pory ustalić. Również liczba służących w legionie chorążych jest nieznana. Prawdopodobnie vexillifer jako dvplicarivs i principal miał funkcję podobną do signifera i w niektórych przypadkach mógł go całkowicie zastąpić.

Waz z chorążymi na polu bitwy i podczas musztry współpracowali trębacze z akustycznymi sygnałami. W odróżnieniu do chorążych, cornicen i tvbicen nie zaliczali się do principales. Byli szeregowcami w służbie funkcyjnej.