Centurionat

Korpus Centurionow Legionu

(stopnie V-XV w poście Stopnie wojskowe) 

Centurionami, czyli primi ordines, mogli zostać teoretycznie wszyscy żołnierze. Dla wielu członków armii stopień primus pilus był szczytem kariery i tylko nieliczni do niego docierali. Jak wielu autorów i kronikarzy potwierdza, centurioni stanowili najbardziej doświadczoną i wypróbowaną grupę oficerską i to oni decydowali w wielu przypadkach o przebiegu bitwy.
To prawda tylko połowiczna. Faktycznie na centurionach spoczywał duży obowiązek i dla pozostałych żołnierzy musieli świecić dobrym przykładem walcząc w pierwszym szeregu. Ich pozycja jednak nie była zarezerwowana jedynie dla wypróbowanych, obarczonych dużym doświadczeniem wiarusów z szeregów zwykłych żołnierzy. Jak na szczeblu każdej rzymskiej kariery o pozycji i awansie nie decydowały osobiste zasługi, lecz w pierwszej linii urodzenie. I tak również wśród centurionów o ich gratyfikacji i zajmowanych szczeblach decydowało arystokratyczne pochodzenie lub wysoki status społeczny, nierzadko samych rodziców. Także znajomości na wyższych pozycjach i powiązania rodzinne kształtowały wojskowe kariery jak potwierdzają znalezione w Egipcie i innych byłych prowincjach listy polecające.

Legion dysponował 59 centurionami. Niektórzy autorzy przytaczają 60 a nawet 63. Nadwyżkę tę można wytłumaczyć służbą funkcyjną np. w sztabie lub innych resortach.

Centurioni nie byli homogenną grupą. Najwyższy stopniem był primus pilus. Dowodził on pierwszą kohortą, która złożona była z pięciu podwójnych centurii. Primus pilus brał udział w obradach sztabu i był szefem wszystkich centurionów. Pilus prior dowodził kohortą będąc jednocześnie szefem 1 centurii od 2 do 10 kohorty. Podporządkowani jego rozkazom byli szefowie centurii należących do jego kohorty. Wśród pozostałych centurionów gratyfikacja przebiega od ostatniej centurii, tak że najniższym stopniem centurionem był hastatus posterior.